Yaya zafin garinku yake?

  • Daga sashen hotuna da kuma bayanai na BBC
  • Kimiyya

Duniya na kara dumama. Da alama Yulin 2019 zai zama mafi zafi a tarihi. Sannan kuma zafin Yuli ya karu a kowanne sako a duniya cikin shekara 10 da suka gabata idan aka kwatanta da shekarun 1880 zuwa 1900, kamar yadda wannan kwallon duniyar yake nunawa.

Tasawirar da take nuna cewa zafin duniya ya canza tun daga shekarar 1900

Masana kimiyya sun yi gargadi cewa wajibi ne a takaita dumamar duniya zuwa 1.5 na ma'aunin digiri don guje wa matsalar sauyin yanayi. In aka kwatanta da zafin shekarar 1850 zuwa 1900 kafin yaduwar masana'antun kere-kere.

Tuni dai duniya ta kai zafin 1C tun daga wancan lokaci.

Kila abin ba yawa, sai dai idan kasashe ba su dauki matakin rage dumamar yanayi ba duniyarmu za ta fuskanci "mummunan sauyi", in ji wata hukuma mai kula da dumamar yanayi ta kasa-da-kasa IPCC.

Tekuna za su yi ambaliya, abin da zai raba miliyoyin mutane da mahallansu. Sannan za mu fuskanci karin zafin yanayi, kamar fari da tsananin zafi da mamakon ruwan sama sannan mu fuskanci matsala wurin shuka masara da alkama da shinkafa.

Idan yanayin zafin duniya ya ci gaba da karuwa a kan wannan ma'aunin yanayi zai dumama da 3C zuwa 4C nan da karshen wannan karni.

Bincika yadda garinku ya dumama da kuma abin da zai biyo baya.

Domin ganin wadannan bayanai sabunta manhajarka

Duba kasa don ku gano

Bari mu saukaka abin. Wannan layin yana nuna bayanin shakara 10 ne na tsaka-tsaki a kowane wata. Amma me ya yi zafi yanayi zai zama nan da shekarar 2100?

Mafi kyawun yanayi Yadda yanayin zafi zai kasance a 2100

Janairu: {{temp}}C ({{diff}} daga 1900)

Yuli: {{temp}}C {{diff}} daga 1900

Ta yaya hakan zai iya faruwa?

Hayaki mai gurbata mahalli zai karu a farkon karnin sannan ya ragu. Wanna zai takaita karuwar dumamar yanayi zuwa kasa da 2C, kuma za a bukaci dokoki masu tsauri domin hana yaduwar hayakin.

Yanayi mai karancin kyau Yadda yanayin zafi zai kasance a 2100

Janairu: {{temp}}C ({{diff}} daga 1900)

Yuli: {{temp}}C {{diff}} daga 1900

Ta yaya hakan zai iya faruwa?

Hayaki mai gurbata mahalli zai karu nan da 2040 sannan ya ragu. Wannan ya danganta ne da irin matakan da aka dauka domin dakile sauyin yanayi.

Yanayi mai dan kyau Yadda yanayin zafi zai kasance a 2100

Janairu: {{temp}}C ({{diff}} daga 1900)

Yuli: {{temp}}C {{diff}} daga 1900

Ta yaya hakan zai iya faruwa?

Wannan ya yi daidai da yanayi mai karancin kyau, amma hayaki mai gurbata mahalli ba zai ragu ba har sai 2080.

Mummunan yanayi Yadda yanayin zafi zai kasance a 2100

Janairu: {{temp}}C ({{diff}} daga 1900)

Yuli: {{temp}}C {{diff}} daga 1900

Ta yaya hakan zai iya faruwa?

Wannan mummunan yanayi ne wanda hayaki mai gurbata mahalli zai ci gaba da karuwa a baki dayan karni na 21 ba tare da an dakile shi ba. Hakan kuma zai kai ga karuwar dumamar yanayin da 3C da zuwa 5C daga shekarar 2100.

Ba a san me gaba za ta haifar ba. Wasu daga cikin wadannan yanayin da muka lissafa za su fi saurin faruwa, sannan kuma za su dogara ne kan matakan da kasashe ke dauka.

Me hakan zai jawo?

Kwallon duniya da ke nuna inda New York yake
Birnin New York Amurka

Birnin New York yana daya daga cikin manyan birane a duniya, inda yake da mutane sama da miliyan takwas. Sai dai yana fuskantar barazanar ambaliyar ruwa da guguwa kamar guguwar Hurricane Sandy da aka yi a Oktoban 2012. Guguwar Sandy ta kwaranyo ruwa cikin hanyoyin karkashin kasa, wanda hakan ya jawo daukewar lantarki sannan kuma sama da mutum 50 suka rasa rayukansu.

Ana tsammanin sauyin yanayi zai jawo karin mahakautan guguwa mai dauke da ambaliyar ruwa. Sannan kuma tekuna su kara cika. Tazara tsakanin birnin New York da ruwa, wadda ta kai kilomita 1,500, ta sa garin cikin barazanar haduwa da matsalar sauyin yanayin. Hukumar bayar da agajin gaggawa ta Amurka ta kiyasta cewa, nan da tsakiyar wannan karnin daya cikin hudu na garin - inda kusan mutum miliyan daya ke zaune, zai kasance cikin ambaliyar ruwa.

Kwallon duniya da ke nuna inda Arctic yake
Yankin Arctic

Yankin Arctic yana cikin yankunan da sauyin yanayi ke damunsu, kuma yana dumama cikin sauri kamar sauran duniya. Saboda haka ana kallon hakan a matsayin "wani gargadi" game da abin da sauyin yanayi zai iya haifarwa.

Kamar sauran yankuna na duniya, ana kallon yankin Arctic a matsayin wata alama ta yadda duniya ke kara dumama. Amma Tekun Arctic yana lullube ne da kankara wadda ke narkewa lokacin bazara sannan kuma ta kara haduwa a lokacin hunturu. kankarar takan narke cikin sauri sama da yadda take haduwa, hakan yana jawo karewarta baki daya. Wannan ya kara bayar da gudummawa ga dumamar yanayi idan aka kwatanta da sauran sassan duniya.

Kwallon duniya da ke nuna inda Jakarta yake
Jakarta Indunusiya

Babban birnin kasar Indunusiya, inda mutum miliyan 10 ke zaune yana daya daga cikin biranen da suke nutsewa a duniya Yankin arewacin birnin yana nutsewa a kan 25cm duk shekara a wasu yankunan. Saurin nutsewar na faruwa ne saboda yawan janyo ruwan karkashin kasa da ake yi wanda hakan ke haddasa cikar tekuna gami da dumamar yanayi. An gina shinge mai tsawon kilomita 32 a cikin ruwa da kuma tekuna da aka kirkira kan kudi dala biliyan $40 duka ndomin kare birnin.

Sai dai masana sun ce wannan matakin na dan wani lokaci ne. Sun ce a dakatar da duk wani aikin janyo ruwa daga karkashin kasa nan da shekarar 2050 yayin da birnin ke kokarin dogara kan wasu hanyoyin na samun ruwan sha. Amma cikar tekuna babban kalubale ne kamr yadda ta addabi sauran biranen kusa da teku. Cikar na da alaka da zafafar da ruwan karkashin kasa yake yi - tekunan na kara cika ne saboda karuwar zafi da kuma zagwanyewar kankara.

Salo

Me yasa babu yankina a bayanan?

Mun fara da birane 1,000 wadanda suka fi yawan al'umma, sannan mun rage yawan biranen zuwa 40 a kowace kasa. Kuma muka kara wasu biranen a cikin manyan biranen kasashe, wanda ya hada da biranen Birtaniya 40 mafiya shahara.

Me kwallon duniyar ke nunawa?

Kwallon duniyar yana nuna yawan yadda zafin watan Yuli ya hauhawa a ma'aunin Celsius tun daga shekarun 1880-1900 zuwa yanzu inda aka yi amfani da matsakaitan bayanan baya-bayan nan na shekara 10 daga 2010 zuwa 2018. Wadannan bayanan sun kai girman murabba'in kilomita 10,000 na fadin kasa.

Ina ne zafi ya fi shafa a yankina?

Kwallon duniyar yana nuna sauyin da aka samu a matsakaicin zafi na watan Yuli. Hakan yana nufin bayanan sun sha bamban idan muka duba matsakaitan bayanai na shekara. Sannan kuma za a iya samun bambanci saboda muna duba zafin Yuli ne kawai a shekara 10 da suka gabata. Misali, kasar Siberia a baya-bayan nan ta samu saukin zafi a lokacin bazara idan aka kwatanta da shekarun 1880 zuwa 1900 wadanda muke amfani da su. Yanayin zafi ya sauya a irin wannan lokaci a duniya, sannan kuma akwai karin zafin a kusa da yankin Arctic.

Daga ina aka samu bayanan zafin garina?

Ba a ayyana bayanan zafin wani gari ba kan wata tashar samar da bayanai ta musamman ba, an ayyana su ne bisa bisa yawan fadin kasa na murabba'in kilomita 10,000, kamar yadda aka bayyana a baya. Hakan na nufin an tanadi bayanan zafin kowane gari ne ta hanyar kula da girmansa, kuma garuruwa guda biyu da ke kusa da juna za su zuwa da bayanai iri daya.

Daga ina aka samu bayanan zafin yankina?

Bayanan yanayin zafi na baya da aka yi amfani da su an samo su ne daga Berkeley Earth, wata tashar duba yanayin zafin duniya. An tattaro su ne daga tasoshi masu sa ido 30,000, sannan kuma an hade su waje guda domin su bayar da bayanan zafi da kuma tasirinsu.

Bambancin yanayin zafi ba ya nunawa, sai dai ya kan nuna sauyin yanayi ne kawai. Idan ana so a mayar da su yanayin zafi, to sai mu danganta su da bayanan yanayi daga shekarar 1981 zuwa 2010, sannan mu hada bambancin zafin zuwa na kowane wata tun daga 1981 zuwa 2019 wanda aka samo daga ERA-Interim, wata cibiya da take inganta bayanai da aka tattaro.

Domin kiyasta yanayin zafin da za a fuskanta nan gaba, mun yi amfani da bayanai na wata-wata zuwa 2100 domin bayyana turbar da duniya za ta dauka, wadda kuma ta dogara ne kan yawan hayaki mai gurbata mahalli da ake fitarwa.

Mun kididdige yawan yanayin zafi na shekara 10 na watannin Janairu da Yuli na kowace shekara tun daga shekarar 1900 zuwa yanzu. Sannan kuma da zafin da za a samu nan karshen wannan karnin - 2100.

Sauyin da aka samu na watan Janairu da Yuli na kowace shekara mai zuwa an kididdige shi ne kan yanayin zafin da aka samu daga shekarun 1880 zuwa 1900.

Watan Yuli yana dauke da mafi tsananin zafi a lokutan bazara a kusurwar duniya ta arewa da kuma lokutan hunturu a kusurwar duniya ta kudu, akasin watan Janairu.

Wane tabbaci ake da shi game da wadannan yanayi?

Dukkanin yanayin zafi na yanzu da kuma wadanda ake hasashen za su faru nan gaba babu tabbaci a kan faruwarsu.

Rashin cikakkun bayanai yana nufin cewa an samu bayanan wasu yankunan ne daga makwabtan yankuna.

Yanayin zafi na shekaru masu zuwa da aka yi hasashe ya fi rashin tabbas, musamman idan ana maganar yadda sararin samaniya ke karbar iskar CO2.

Muna nuna matsakaitan bayanai ne kawai. Samfurin da IPCC ta yi amfani da shi domin yin kiyasin yadda yanayi ke ke canzawa a tsakanin 2.1C da 4.7C yayin da iskar CO2 ta zama ninki biyu idan aka kwatanta da zamanin baya kafin ci gaban ma'aikatun kere-kere. Matsakaicin bayani shi ne 3.1C.

Kowane daya daga cikin samfuran yana kiyasta mabambantan yanayin da zai faru nan gaba ne a kowace shekara. Sannan kuma bambancin na karamin zango ne wanda aka mayar da shi matsakaici.

Me yasa bayanan zafin 2018 ba su dace da na ofishin Met ba?

Matsakaitan bayanan ba za su dace da ofis din Met ba, misali na Birtaniya. Babu mamaki saboda bayanan sun samu ne daga wata tashar bayanai ta musamman ba kamar wadda aka bayyana ba a baya wadda ke aiki da yawan nisan abu daga doron kasa da daji da kuma fayyace tsakanin kauye da birni. Wannan zai bambanta sosai daga matsakaitan bayanai da aka saba.

Bugu da kari, bayanan zafin da aka bayar suna nuna ayyana wani kebabben lokaci ne a wata kebantacciyar rana, ko kuma zafi mafi tsanani na wannan ranar, inda namu bayanan suke bayyana na tsawon wata baki daya.

Me yasa matsakaitan bayanan zafin yankina ba su da yawa?

Na farko dai, bayanan zafin matsakaita ne na dare da rana. Saboda haka sukan yi kasa da zarar dare ya yi. Na biyu, matsakaitan bayanai ne na tsawon wata wadanda ke daidaita kansu a kwanakin yanayin zafi da sanyi.

Wadanda suka tsara

Tsarawa daga Prina Sha da Irene de la Tore Arenas. Wanda ya kula da shi Alexander Ivanov da Becky Rush. Wanda ya rubuta kuma ya fitar da shi Nasos Stylianou da Clara Guibourg da Paul Rincon. Taimakawa tare da tattara bayanai daga Zeke Hausafther na Carbon Brief, da Karsten Haustein da Friederike Otto na jami'ar Oxford Envirronmental Change Institute.