Çekirgeler: Dünyadaki ekinleri istila eden böceklere yakından bir bakış

Doğu Afrika, Asya ve Orta Doğu'nun bazı bölgelerinde yaşanan çöl çekirgesi istilası, tarım ürünleri, yaşam koşulları ve gıda stoku üstünde risk yaratıyor. Bunun 10 yıllardır görülen en kötü çekirge istilası olduğu belirtiliyor. Ancak bu istilaların önüne geçilmezse, yağmurların başlamasıyla birlikte çekirgelerin sayısının da 20 kat artmasından endişe ediliyor.

Çöl çekirgesi nedir ve neden bu kadar çoklar?

İnteraktif: Yalnız çöl çekirgesi

Bunun gibi bir çöl çekirgesi, Batı Afrika ile Hindistan arasındaki yaklaşık 16 milyon kilometrekarelik alan üzerinde yaklaşık 30 ülkedeki çorak arazilerde yaşıyor.

Genellikle tek başlarına, yalnız bir hayat yaşıyorlar.

Ve bu mütevazı yaşam tarzlarıyla yıllardır dünya üzerinde var olmayı sürdürüyorlar.

Ancak zaman zaman bu çöl çekirgeleri dönüşüm geçiriyor.

Kuraklığın artmasıyla yok olmaya başlayan yeşil alanlar gibi yerlerde bir araya geldiklerinde, tek başına yaşayan canlılar olmaktan çıkıp "topluluk halinde yaşayan" mini canavarlara dönüşüyorlar.

İnteraktif: Yalnız çekirgeler nasıl bir dönüşüm geçiriyor?

Çöl çekirgeleri bir araya geldiklerinde, vücutları serotonin adı verilen bir kimyasal salgılamaya başlıyor ve bu da hem dış görünüş hem de davranış değişikliğine yol açıyor.

Böcekler yalnızca daha parlak bir hal alarak renk değiştirmekle kalmıyor aynı zamanda daha hızlı, daha aç ve aşırı derecede sokulgan hale geliyorlar.

"Topluluk içinde yaşama" aşamasına geçtikten sonra çekirgeler, kendilerine eş aramaya ve hızlı bir şekilde üreyerek, gruplar oluşturmaya başlıyor. Bu gruplar zamanla dev sürülere dönüşebiliyor.

İnteraktif: Çekirge akını ekinleri mahvediyor

Çekirgeler, gruplaşmaya başladıktan sonra oluşturdukları sürüler de devasa boyutlara ulaşabiliyor. İçinde 10 milyar adede kadar çekirge barındıran bu sürülerin uzunluğu yüzlerce kilometreyi bulabiliyor.

BM'nin Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), ortalama bir sürünün yılda 2 bin 500 kişiyi beslemeye yetecek kadar ekine zarar verebileceğini söylüyor.

Şimdi bu tehlikeli sürüler, Doğu Afrika, Yemen, İran, Pakistan ve Hindistan hattında oluşmaya başladı. FAO bu bölge için uyarı yayınladı.

FAO, 10 yıllardır en kötü çekirge akınlarına maruz kalan Kenya, Etiyopya ve Somali'nin "daha önce görülmemiş düzeyde bir tehditle" karşı karşıya olduğunu ifade etti. Ayrıca bunun Batı Afrika'ya yayılma riski de bulunuyor.

Ancak, büyüyen ve hareket halinde olan sürüler, son dönemde Orta Doğu ve Pakistan'daki tarım alanlarına da saldırıyor ve Hindistan için de risk yaratıyor.

FAO, ek önlemlerin alınmaması halinde, sürülerin sayısının Güney Asya'da yaklaşan yağmur sezonunda 20'ye katlanabileceği uyarısı yapıyor.

Çekirge sürüsünün vurduğu ülkelerin zaten sel, çatışma ve son olarak da koronavirüs salgını gibi krizlerin olumsuz etkilerinin sürüyor olması durumu daha da kötüleştiriyor.

Kenya'nın kuzeyinde yaşayan çoban ve çekirge takipçisi Albert Lemasulani, "Covid-19 ile birlikte, halkımız çifte pandemi ile karşı karşıya. Kondukları yerde her şeyi yiyorlar. Tam bir kabus" dedi.

Son dönemde görülen çekirge istilasının kökleri, 2018-19 dönemindeki kasırga ve şiddetli yağışlara dayanıyor.

BM'ye göre, bunun sonucunda Arap Yarımadası'nın güneyinde oluşan nemli ve elverişli ortam, çekirgelerin üç kuşak boyunca gözlerden uzak bir şekilde çoğalmasını sağladı ve bunun ardından da çekirge nüfusunda patlama yaşandı.

Bazı ülkelerde yürürlüğe konulan kontrol faaliyetlerine rağmen, son dönemde görülen şiddetli yağışlar çekirgelerin daha da çoğalması için elverişli bir ortam oluşturuyor.

Çekirgeler, bir sonraki nesil için yumurtalarını bırakırken, bölgedeki çiftçiler de hasada başlamaya hazırlanıyor. FAO, bu durumun başta Doğu Afrika olmak üzere birçok ülkede halihazırda sıkıntılı olan gıda tedarikini daha da zora sokacağını düşünüyor.

FAO, kontrol faaliyetlerinin hızlandırılması için finansman bulma çabalarını hızlandırdı. Ancak spreyleme çalışmaları için geç kalındığını düşünenler var.

Kenya'nın kuzeyindeki çiftçiler, tüm ekinlerinin çekirgeler tarafından talan edildiğini söylüyor.

BM ve Kenya hükümetleriyle işbirliği içerisinde çekirgelerle mücadele için gönüllülerin koordinasyonuyla ilgilenen Lemasulani, "Günde beş, altı, yedi, bazen 10 sürünün geldiği oluyor. Böyle devam ederse biz biteriz. Hayatımız sona erer" dedi.