داستان دو سرباز

گروهبان نیکیتا لوبوِرتس، رهبریکی از یگان‌ها در نیروهای ویژه روسیه، در ۲۰ مه سال گذشته در روستایی در شرق اوکراین کشته شد. او ۲۱ سال داشت.

نزدیک به یک سال بعد، نزدیکان الکساندر زوبکوف از مرگ او در جریان جنگ باخموت مطلع شدند. او در سن ۳۴ سالگی و گذراندن محکومیت ۹ ساله به دلیل جرایم مربوط به مواد مخدر، به‌ امید آزادی خود به گروه مزدور واگنر پیوسته بود.

اینها تنها دو نفر از ۲۵,۰۰۰ جنگجوی کشته‌شده هستند که توسط بی‌بی‌سی، سازمان رسانه‌ای مستقل روسیه مدیازونا و تیمی‌ از داوطلبان با استفاده از داده‌های موجود در گزارش‌های رسمی، روزنامه‌ها، رسانه‌های اجتماعی و یادبودها و قبرهای جدید شناسایی شده‌اند.

این دو مرد، چهره در حال تغییر ارتش روسیه از زمان حمله به اوکراین را نشان می‌دهند؛ نیروی جنگی‌ای که با افزایش تلفات، مسن‌تر می‌شود و برای حضور در جبهه، نسبت به قبل آموزش کمتری می‌بیند.

وقتی جنگ شروع شد، به طول معمول سربازان روسی که مرگشان در براورد بی‌بی‌سی ثبت شده بود، حدود ۲۱ سال سن داشتند و جزو گروه حرفه‌ای رده پایین بودند درست مثل گروهبان نیکیتا لوبورتس.

بر اساس روایتی از پدرش کنستانتین، لوبورتس حتی قبل از ترک تحصیل در بریانسک، شهری در ۱۰۰ کیلومتری مرز با اوکراین، می‌خواست چترباز شود. او شروع به مطالعه هنرهای رزمی‌ کرد و قبل از فارغ التحصیلی نحوه پرش با چتر نجات را آموخت.

در نهایت، قبل از پیوستن به تیپ نیروهای ویژه اداره کل اطلاعات ستاد کل نیروهای مسلح روسیه، توانست وارد مدرسه عالی هوابرد ریازان، آکادمی‌ آموزشی برای چتربازان روسی، شود.

پدرش گفت که نزدیک به سه ماه پس از آغاز جنگ، گروهبان لوبورتس و یک واحد کوچک از سربازان روس‌ در روستایی در شمال خارکیف در کمین نیروهای مقابل قرار گرفتند و او کشته شد.

او در «کوچه قهرمانان» در گورستان شهر خود به خاک سپرده شد و پس از مرگ نشان شجاعت به او اعطا شد.

هزاران داستان شبیه او در ماه‌های ابتدایی جنگ وجود داشت.

اما یک سال بعد، این گروه از سربازان کمتر دیده می شوند.

در ماه‌های اخیر، به طور معمول سربازان روسی که در اوکراین کشته ‌شده‌اند، محکومان ۳۴ ساله‌اند که از زندان به خدمت گرفته شده‌اند. زندانیانی که در یگان‌های واگنر می‌جنگند درجه نظامی‌ ندارند.

درست مثل الکساندر زوبکوف.

زوبکوف در سورودوینسک به دنیا آمد که شهری است نزدیک دریای سفید در ساحل شمال غربی روسیه و یک کارخانه بزرگ کشتی‌سازی برای نیروی دریایی روسیه در آن قرار دارد.

سوابق دادگاه نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۴ او، که فردی بیکار بود و یک بچه داشت، به دلیل ارتکاب به قتل به هشت سال و شش ماه زندان محکوم شد.

الکساندر زوبکوف که در سال ۲۰۲۰ به طور مشروط از زندان آزاد شده بود، سال بعد به اتهام مرتبط با مواد مخدر دوباره دادگاهی شد. او و همدستش را با ۶۰۰ گرم از یک ماد محرک غیرقانونی دستگیر کرده بودند.

دادگاه این بار او را به ۹ سال زندان محکوم کرد، با در نظر گرفتن این موضوع که او از همسرش طلاق گرفته و یک فرزند خردسال دارد و از خواهر معلولش نیز مراقبت می‌کند.

هنگامی‌ که گروه واگنر شروع به جذب نیرو از زندان ها کرد، زوبکوف در نوامبر سال میلادی گذشته با وعده حقوق ۱۰۰,۰۰۰ روبلی (۱۲۵۰ دلاری) در ماه به آن پیوست. او انتظار داشت بعد از اتمام این دوره خدمت شش ماهه آزاد شود.

اما زوبکوف پس از پنج ماه در جریان نبرد واگنر برای تصرف شهر باخموت در شرق اوکراین - خونین‌ترین نبرد جنگ اوکراین تاکنون- جان باخت. او در ۲۸ آوریل در زادگاهش به خاک سپرده شد.

«ارتش روسیه زندانیان سرباز را با سرعتی زیاد از دست می‌دهد»

جک واتلینگ، کارشناس جنگ زمینی در موسسه «رویال یونایتد سرویسز»، که یک اندیشکده دفاعی است، می‌گوید که زوبکوف و افرادی مانند او تقریباً به عنوان «نیروهای یک بار مصرف» استفاده می‌شوند.

جانباختگان زندانی که در میان کشته‌شدگان هستند از دزدهای کوچک تا رهبران باندهای خلافکار را شامل می‌شوند. در یک مورد، مردی که به جرم قتل یک جانباز ۹۲ ساله جنگ جهانی دوم زندانی بود، به جبهه اعزام و کشته شد.

به غیرنظامیان بسیج شده، که برخی از آنها از خیابان‌ها یا مراکز خرید جمع آوری می‌شوند دستور داده می‌شود که دائماً با نیروهای اوکراینی درگیر شوند، آنها را فرسوده کنند و مواضعشان را هدف توپخانه قرار دهند.

دکتر واتلینگ می‌گوید: «آنها را به‌این امید می‌فرستند که کشته شوند. بنابراین ارتش روسیه این گروه از سربازان را با سرعت قابل توجهی از دست می‌دهد.»

این تغییر تاکتیک را می‌توان در براورد کشته‌شدگان مشاهده کرد.

دکتر واتلینگ می‌گوید روسیه عمداً از نیروهای حرفه‌ای باقیمانده خود محافظت و از آنها برای حفظ موقعیت و انجام حملات تک‌تیراندازی استفاده می‌کند. این سربازان در موارد نادر و تنها در صورتی که شرایط مناسب باشد، برای حملات استفاده می‌شوند.

یافتن نیروی متخصص در حال حاضر سخت تر شده است. بی‌بی‌سی مرگ بیش از ۲۱۰۰ افسر ارتش روسیه را تایید کرده است. شاید به‌این دلیل که روسیه برای رهبری رزمی‌ بیشتر از کشورهای غربی به افسران جوان متکی است و آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد. حداقل ۲۴۲ نفر دارای درجه سرهنگ یا بالاتر بودند.

بر اساس این تخمین، حداقل ۱۵۹ خلبان جنگنده نیز کشته‌شده‌اند. اینها را نمی‌توان در مقیاس زمانی کوتاهی جایگزین کرد: آموزش آنها حداقل هفت سال طول می کشد و میلیون‌ها دلار هزینه می‌برد.

این تلفات جانبازانی مانند سرلشکر کانامت بوتاشف را مجبور به پایان دادن به دوران بازنشستگی کرده است.

دوران خدمت نظامی‌ او در سال ۲۰۱۲ با قرض گرفتن بدون اجازه یک فروند جت جنگنده سوخو-۲۷ و سقوط آن متوقف شد. در ماه مه سال گذشته، در سن ۶۳ سالگی، او در حال هدایت یک هواپیمای سوخو-۲۵، ویژه تهاجم زمینی بود که بر فراز لوهانسک در شرق اوکراین سرنگون شد.

او مسن‌ترین فرد در میان کشته‌شدگان تحت بررسی ما نبود.

میخائیل شووالوف، یک کارگر بازنشسته نیروگاه، در سن ۷۱ سالگی داوطلب شد. گزارش‌های رسانه‌ها می‌گویند که او ابتدا رد شد، اما در نهایت به خط مقدم رفت و در ۱۰ دسامبر کشته شد.

براوردی قابل اعتماد

تحقیق درباره کشته‌شدگان روسیه به‌این دلیل آغاز شد که کارکنان بخش روسی بی‌بی‌سی می‌دانستند که اگر چنین پژوهشی انجام نشود، ممکن است هیچ‌گاه تخمین قابل اعتمادی از تلفات وجود نداشته باشد.

هر یک از طرفین در جنگ تلفات خود را کمتر ازحد واقعی جلوه می‌دهند. اما روسیه سابقه پنهان کردن آمار کشته شدگان خود را بسیار فراتر از حدی انجام می دهد که برای رازداری نظامی‌ یا حفظ روحیه ملت معمول است.

سال‌ها پس از پایان جنگ افغانستان و چچن، کهنه سربازان و بستگان هنوز برای به دست آوردن آماری دقیق ازکشته‌شدگان تلاش می‌کنند.

حتی آمار کامل جانباختگان جنگ جهانی دوم نیز هنوز تایید نشده است.

بی‌بی‌سی با همکاری با «میدیا زونا» و اطلاعات ارسالی از طرف مردم روسیه، توانست براوردی از کشته‌شدگان اعلام شده توسط مقامات محلی، آنهایی که در گزارش‌های رسانه‌ها بودند یا از طریق بستگان در رسانه‌های اجتماعی گردآوری و تأیید کند.

آنها یادبودهای جنگ را در سراسر کشور برای یافتن اسامی‌ جدید بررسی کردند و داوطلبان از قبرهای جدید عکس گرفتند و برای هر مرگ تایید شده یک نام و یک هویت پیدا کردند.

هفت گورستان جدید برای جنگجویان کشته‌شده در واحدهای واگنر - شش گورستان در روسیه و یکی در لوهانسک در شرق اوکراین - در جریان محاسبات ما کشف شد.

بی‌بی‌سی برای دریافت اظهارنظر دولت روسیه تماس گرفت، اما پاسخی نداده نشد.

همه کشته‌شدگان روسیه در محاسبات ما ثبت نشده است - ما فقط می‌توانیم افرادی را شناسایی کنیم که در منابع عمومی از آنها یاد شده، یا در یادبودها و گورستان‌هایی که داوطلبان از آنها بازدید می‌کنند اثری از آنها دیده می‌شود. اما داوطلبان نمی‌توانند تمام وسعت روسیه را پوشش دهند.

و این شمارش شامل جدایی طلبان روسی زبان در دونباس نمی‌شود.

اما این براوردها، هرچند ناکامل است ولی توانسته پاسخی برای برخی از بستگان جانباختگان ارائه دهد که مسئولان در روسیه نتوانستند پاسخگویشان باشند.

داستان آنا

هنگامی‌که بی‌بی‌سی در ماه دسامبر با آنا - که نام واقعی‌اش نیست - تماس گرفت، او فقط به آنچه برای فِیل نبی‌یف، شریک زندگی سابق و پدر دخترش رخ داده بود، شک داشت.

می‌گوید «می‌شود من بگویی چه اتفاقی افتاد؟ من نمی‌دانم او کجا دفن شده و چگونه مرده است.»

قبر نبی‌یف در باکینسکایا، گورستانی که در عکس‌های ماهواره‌ای بالا دیده می‌شود، پیدا شد و هویت او توسط بی‌بی‌سی ردیابی شد.

او در ۶ اکتبر سال گذشته در سن ۶۰ سالگی در نبردهای سنگین در نزدیکی باخموت - جایی که تمام نیروهای واگنر در آن زمان درگیر بودند - جان باخت.

آنا که در منطقه‌ای در شمال شرق مسکو زندگی می‌کند، گفت که پس از جدایی از نبی‌یف، هنوز با او دوست بود. می گوید: «او آدم خوبی بود.»

اما می‌گوید که او فقیر بود و به پولی نیاز داشت که راحت به دست بیاید، بنابراین قطعات ماشین و سایر ماشین‌آلات را از مکانیکی‌ها می‌دزدید تا آنها را بفروشد. اینگونه بود که او به زندان رفت و در آنجا توسط واگنر استخدام شد.

تایید مرگ زندانیان در واحدهایی که توسط گروه مزدور واگنر روسیه اداره می‌شود می‌تواند به ویژه سخت باشد. وقتی آنا به دفتر استخدام نظامی‌ محلی خود رفت، گفتند هیچ سابقه‌ای از نبی‌یف وجود ندارد.

تأیید نشدن رسمی مرگ سربازان، علاوه بر بلاتکلیفی خانواده ها، می‌تواند مطالبه حقوق یا غرامت را از سوی آنان دشوار کند.

آنا به بی‌بی‌سی می‌گوید «می‌خواستم بدانم او زنده است یا مرده. به‌جز حرف‌های شما، من هیچ اطلاعاتی ندارم. من می‌خواهم مدال‌های او را دریافت کنم تا حداقل خاطره‌اش برایم بماند. این شخص برای من عزیز است.»

۲۵ میلیون نیروی ذخیره

دکتر جک واتلینگ، کارشناس جنگ زمینی روسیه، می‌گوید روسیه معتقد است که اگر بتواند به جنگ خود ادامه دهد، حمایت غرب از اوکراین در نهایت شکست خواهد خورد.

او می‌گوید اگر اوکراین بتواند از استحکامات روسیه در حمله متقابل برنامه‌ریزی شده و طولانی عبور کند، نیروهای ضعیف و بی‌تجربه روسیه ممکن است دچار «فروپاشی قابل توجهی» شوند.

دکتر واتلینگ با استناد به اظهارات وزیر دفاع سرگئی شویگو درباره بسیج غیرنظامیان در روسیه می‌گوید «هر اتفاقی که بیفتد، بعید است روسیه با کمبود نیروی انسانی مواجه شود. وقتی می‌گوید نیروی ذخیره ۲۵ میلیون نفری دارم، شوخی نمی‌کند. او در مورد این هدف کاملاً جدی است.»

این بدان معناست که پیام‌های ارسالی به کارکنان بی‌بی‌سی در مورد آمار جانباختگان روس ادامه خواهد یافت، از سوی زنانی مانند ورا در ایرکوتسک، که پس از شنیدن شایعه مرگ برادرش که در یکی از واحدهای نیروی واگنر بود، ماه‌ها تلاش کرد تا بفهمد چه اتفاقی برای او افتاده است.

او می‌گوید: «ما نمی‌دانیم کجا برویم، کجا به دنبال کمک بگردیم. ما یک فاجعه را تجربه کردیم، چگونه به حقیقت برسیم؟"