Luis Quinones oo u ciyaara kooxda Tigres UANL oo biyo isku shubaya intii lagu jiray ciyaartii semi-finalka Koobka Adduunka ee Kooxaha ee FIFA, taas oo bishii Febaraayo 2021 ka dhacday garoonka kubbadda cagta Qatar Education City ee magaalada Doha.

Koobka Adduunka 22: Farsamooyin cajiib ah oo loo adeegsanayo qaboojinta garoomada saxaraha ku yaalla

Markii dalka Gacanka ku yaalla ee Qatar loo doortay in uu martigeliyo Koobka Adduunka ee 2022, waxay noqotay arrin ka yaabisay dadyow badan, iyadoo walaac laga muujiyay heerka ay boqortooyadaas ka taagan tahay xuquuqda aadanaha iyo sida ciyaartoyda iyo taageeryaashu ay ula qabsan doonaan heer-kulka kor u dhaafaya 40C?

In tartanka loo wareejiyo xilli qaboobe ah ayaa ahaa mid ka mid ah waxyaabaha la sameyn karay. Balse dalkaas qaniga ah ee saxaraha ku yaal ayaa ballan qaaday in uu ka gudbayo dhaxalka xagjirka ah: oo uu sare u qaadayo tiknoolajiyada casriga ah ee suurtagelinaysa in la qabto tartannada caalamiga ah xilli kasta oo sanadka ah iyadoo la joogo dalalka ugu kulul. Ciyaaryahanka reer Qatar ee Hajar Saleh ayaa sheegay in kulka iyo dhadada gobolka ka jirta ay caqabad weyn ku tahay ciyaaraha.

Haddaba sidee ayay ciyaartoyda iyo daawadeyaasha ugu fududeyn doontaa nolol istareex leh iyadoo aanay wax badanba uga bixin?

Dusha sare ee garoonka Al Janoub oo laga arki karo fallaaro waaweyn oo casaan ah oo laga arki karo hawada diirrimaadka ah.

Si loo qaboojiyo barxadda garoonka iyo meelaha la istaagayo ayaa u baahan xal hal-abuur. Aan eegno gudaha.

Maalmaha ay ciyaaruhu jiraan, 40,000 oo qof ayaa soo buuxinaya garoomada, mid kasta wuxuu dhalinayaa kul iyo qoyaan.

Heerkulka aadka u sarreeya ee Qatar iyo diirranaanta ka dhex sameysantay garoonka oo is biirsaday ayaa daruuri ka dhigay in la sameeyo hannaan qaboojin oo wax-ku-ool ah

Taageerayaasha kubbadda cagta ee ku sugan garoomada ayaa waxaa qaboojinaya mukayfyo ku yaal kursi kasta hoostiisa.

Tubbooyin yar yar, oo sida madaxyada shaawarka u samaysan ayaa hawada gaarsiinaya daawadeyaasha.

Neecawdu way macaan tahay iyadoo aanay jirin hawo/dabeyl kugu soo dhaceysa, waxayna la mid tahay qaboojiyeyaasha madaxa korkiisa ee diyaaradaha.

Arrintaan waxay u wanaagsan tahay taageereyaasha, balse ka warran ciyaartooyda garoonka ku jira?

Ciyaartoyda xilligan casriga ah waxay ordi karaan 10km inta ay ciyaartu socoto, iyagoo ugu yaraan 3 litir oo dhidid ah uu ka baxo, sidaas awgeed waxay u baahan yihiin in ay helaan qabow iyo biyo.

Sawirro muujinaya gudaha garoonka Al Janoub ee Qatar oo leh barxadda iyo meelaha la istaago oo lagu midabeeyey buluug si loo muujiyo heerka qabowga.

Hawada huurka ah ee Qatar ayaa adkaynaysa in dhididku uu uumibax sameeyo oo jirku wuxuu dareemayaa kulul xad-dhaaf ah, taas oo khatar ka dhigaysa in qofku uu kulayl awgii la daandaamo.

Sidaas darteed, Koobka Adduunka ee lagu qabanayo Qatar, waxaa hawada qabow laga helaa tubbooyin waaweyn oo garoonka lagu rakibay si ay garoonka u qaboojiyaan.

Khabiirka qaboojiyeyaasha ee qalabkan rakibay, Dr Saud Abdul Qani,ayaa sheegaya in ciyaartooydu ay dareemi doonaan neecaw.

Natiijada ayaan ah xumada ka dhalatay hawada qaboow ee qaroonka dhexdiisa ka dhacaysa, oo ah 18-24C.. hadda maxaa xiga/

Marka hawada qaboow ay kululaato, waxaa meesha ka saara marwaxado loogu talagalay oo ku yaal meel dhexe.

ka dib waa la shaandheeyaa, dib ayaa loo qaboojiyaa waxaana dib loogu soo celiyaa garoonka.

Marka biyaha qaboow ay nuugaan kulaylka, waxaa lagu bamgareeyaa haan ay ku jiraan 40 kun oo liitar oo kayd ah oo 3km u jirta ka dibna dib ayaa loogu qaboojinayaa si loogu diyaariyo ciyaarta dhacaysa maalinta xigta.

Sawirro tusaalaynaya soollarka lagu xiray dhinacyada garoonka.

Dhammaan nidaamka qaboojinta waxaa laga dhaliyaa warshad cadceedda ku shaqaysa oo 80km u jirta bartahama caasimadda Qatar ee Dooxa.

Dr Cool

Ninka farsameeyey nidaamkaas oo idil, Dr Saud Abdul Ghani, ayaa BBC-da u sheegay in Qatar ay doonayso in ay abuurto dhaxal dalka waqti dheeer u sii shaqeeya ka dib marka ay ciyaaruhu dhammaadaan.

Wuxuu sheegay in sanado badan oo cilmi baaris ah ka dib ay isu baddashay wax uu ku tilmaamay "raaxada kulaylka" oo abuurtay jawi farxad gelinaya tiro badan oo dad ah. Ciyaaryahannadii iyo taagerayaashii World Atheletics Championship, ee lagu qabtay Qatar oo lala sheekaystay ayaa gaacan ka gaystay hannaanka garoomada loo qaabeeyey.

Aragtida ciyaaryahanka

BBC-da ayaa la hadashay Hajar Saleh, oo difaaca uga ciyaari jirtay xulka qaranka gabdhaha ee Qatar una ciyaari jirtay tan iyo markii ay 11 jirtay.Waxay garanaysaa waxa loo baahan yahay marka ciyaaro heer sare ah la rabo in ay halkan ku ciyaaraan. Waxay sheegaysaa in huurku uu yahay caqabadda ugu weyn.

Waa la qabsannay kulaylka, balse markii ay is biirsadaan kulaylka iyo huurku wax kastaa way adkaanayaan. Hajar Saleh

Hajar waxay khibrad u leedahay sida loogu ciyaaro garoomada cusub ee leh nidaamka qaboojinta, ee kala ah Khalifa iyo garoonka Educational City.

Waxay sheegaysaa in farqi uu jiro, gaar ahaan marka la ciyaarayo bisha June, oo ka mid ah bilaha ugu kulul ee Qatar sannad kasta.

Nidaamku ma yahay mid la joogteyn karo?

Dadka soo agaasimay Qatar 2022 ayaa ku adkaystay in nidaamka qaboojintu uusan ahayn mid hawada ku sii daynaya gaaska hawada wasakheeya, sababtuna waa in korontada laga dhalinayo qorraxda.

Balse ujeedada ugu weyn in la rabo in la xaqiijiyo inta uu tartanku socdo ayaa ah in la yareeyo waxyeellada Kaarboonka.

Xaddiga Kaarboonka ee hawada sare ku baxay markii la dhisayey garoomada kubbadda cagta - qiyaastiisu waa 90% marka loo eego raadadka guud ee kaarboonnada garoomada oo dhan, taas oo lagu qiyaaso 800,000 oo tan oo ah gaaska wax wasaqeeya ee lagu sii daaya hawada. Taasi waxay u dhigantaa gaari dunida lagu kaxeeyay 80,000 oo jeer, sida laga soo xigtay isu geynta waxyaabaha ku baxa hawada sare ee ay sameysay Wakaallada Difaaca Deegaanka ee Mareykanka.

Markaad eegtid meelaha ka baxsan garoomada, waxaa jirta saamayn uu gaadiidku ku leeyahay Koobka Adduunka, oo ay ka mid yihiin diyaaradaha taageerayaasha keenaya dalka.

Fifa waxa ay sheegtay in qaabka tartanka uu u socdo oo ah masaafo kooban oo u dhaxaysa goobaha lagu qabanayo ay ka dhigan tahay in qiiqa ka soo baxaya safarka u dhexeeya goobaha Qatar lagu qiyaasay in uu ka yar yahay saddex meelood meel meel ka mid ah kuwii lagu soo saaray Ruushka 2018.

Ballanqaadyada cagaaran ee Qatar waxay ku harsan yihiin yareynta isticmaalka kaarboonka si ay u magdhowdo dhammaan CO2-da horay loo sii daayay.

Ilaa hadda si aad ah uma cadda sida ay ay u xaqiijinayaan arrintan. Fifa waxa ay sheegtay in ay isticmaalayso teknoolojiyad kala duwan taasoo magdow u noqon karto qiiqa ka dhalan doono howlaha la xirirra koobka adduunka, oo ay ku jiraan waxtarka tamarta, maaraynta qashinka, tamarta la cusboonaysiin karo iyo, suurtogalnimada, beerista dhirta. Si kastaba ha ahaatee, xulashada ugu dambeysa ee mashaariicda weli lama xaqiijin karo.

Nidaamyada noocaan ah waxay qaadan karaan tobanaan sano ka hor inta aysan noqon kuwo wax ku ool u ah wax ka qabashada kaarboonka. Baadhitaan ay dhawaan BBC samaysay ayaa lagu ogaaday qorshe lagu rabay in lagu beero kyemo uusan dhaafsiisneyn mid warqad uun ku qoran.

Markaa waxa ay noqon doontaa wakhti ka hor inta aan si dhab ah loo xukumin in Qatar ay dhab ahaantii ku guulaysatay ujeedooyinkeeda cagaaran.

Dalku waxa kale oo uu weli wajahayaa dhaleecaynta kharashka badan ee bini’aadmigu ku kacayo 30,000 oo muhaajiriin ah oo dhistay garoomada, kuwaas oo ay ku jiraan tiro badan oo shaqaale ah oo la dilay iyo kuwo si xun loo dhaawacay. Waxaa sidoo kale jira eedeymo la xiriira in lagu shaqeysto, xaalad shaqo oo aad u liidata, guryo la’aan, mushaar la’aan iyo baasabooro lagala wareegay.

“Dowladda Qatar waxay ku doodaysaa xisaabaadkan, waxayna ku adkaysanaysaa in tan iyo 2017 ay soo saartay tallaabooyin lagu ilaalinayo shaqaalaha muhaajiriinta ah inay ku shaqeeyaan kulayl xad dhaaf ah, xaddido saacadaha shaqada iyo hagaajinta xaaladaha xeryaha shaqaalaha. Si kastaba ha ahaatee, 2021 oo kaliya, 50 shaqaale ah ayaa ku dhintay Qatar in ka badan 500 oo kalena waa ay si xun u dhaawacmeen kuwaas oo ka mid ahaa dhammaan dadkii ka qayb qaadanayay mashaariicda la xidhiidha Koobka Adduunka, sida lagu sheegay xogta ay soo aruurisay Ururka Shaqaalaha Adduunka. Tani waa arrin kale oo ka baxsan garoonka taas oo rikoorka boqortooyada saxaraha ku taalla si dhaw isha loogu hayo.

Xigasho

Waxaa qoray oo soo saaray Johannes Dell, Leoni Robertson, Sara Fayyad, Mohamad Hamdar iyo Dominic Bailey
Waxaa naqshadeeyey Maryam Nikan iyo Gerry Fletcher
Waxaa habeeyey Kaveri Biswas iyo Adam Allen
Waxaa maareeyey mashruucaan Sally Morales
Dhanka talo bixintana waa: Professor Graeme Maidment, London Southbank University
Sawirrada: Getty, Hum3D, Hajar Saleh"

Waa sheekooyin laga yaabo in ay ku xiiso geliyaan.