નરેન્દ્ર મોદીની સરકારે કેટલાં વચનોનું પાલન કર્યું?

શાળાના અભ્યાસક્રમોમાં સ્વ-રક્ષણનો વિષય દાખલ કરવો

શ્રેણી: આરોગ્ય અને શિક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

રાષ્ટ્રીય માધ્યમિક શિક્ષા અભિયાન (RMSA) હેઠળ 2009થી સરકાર વિદ્યાર્થિનીઓને સ્વરક્ષણ માટેની તાલીમ આપી રહી છે. 2018માં સરકારે સમગ્ર રીતે શિક્ષણને આવરી લેતી યોજના 'સમગ્ર શિક્ષા' અભિયાન શરૂ કર્યું હતું. તેમાં શાળા-શિક્ષણ વિશેની હાલની બધી જ યોજનાઓને એક છત નીચે લાવવામાં આવી હતી. સમગ્ર શિક્ષા કાર્યક્રમ હેઠળ 6થી 12 ધોરણ સુધીની વિદ્યાર્થિનીઓ માટે સ્વ-રક્ષણની તાલીમને આવરી લેવામાં આવી છે. જોકે શાળા અભ્યાસક્રમ હેઠળ સ્વ-રક્ષણની તાલીમને ફરજિયાત બનાવાઈ નથી. તેને અભ્યાસ સાથેની ઇતર પ્રવૃત્તિ તરીકે લેવામાં આવે છે.

વધુ વિગતો

કાયમી આંતરધર્મીય સલાહસૂચન વ્યવસ્થા શરૂ કરવા માટે સુવિધા પૂરી પાડવી

શ્રેણી: લઘુમતી સ્થિતિ: અપૂર્ણ

ધ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કમિશન ઑન ઇન્ટરનૅશનલ રિલિજિયસ ફ્રીડમ (યૂએસસીઆઈઆરએફ)એ તેના વર્ષ 2016ના વાર્ષિક અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે, 'ધાર્મિક સ્વતંત્રતાની દૃષ્ટિએ ભારતમાં નકારાત્મક પરિસ્થિતિ છે.' વર્ષ 2018માં સરકારે નક્કી કર્યું હતું કે, વર્ષ 2019માં અમૃતસરની ગુરુ નાનક દેવ યુનિવર્સિટીમાં શ્રી ગુરુ નાનક દેવજીની 550મી જયંતીના સંદર્ભે ધર્મોના તુલનાત્મક અભ્યાસ, આંતરધર્મીય સંવાદ, તકરાર નિવારણ, ભાષા, દફ્તર, ધાર્મિક અભ્યાસ, ધાર્મિક સંગીત વગેરેના અભ્યાસ માટેનું એક આંતરધર્મીય અભ્યાસ કેન્દ્ર સ્થાપશે. ધાર્મિક સુમેળ માટે કોઈ જ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી નથી.

વધુ વિગતો

કોર્ટ્સની કાર્યક્ષમતા વધારવા માટે કોર્ટ્સના આધુનિકીકરણ માટે ભંડોળની રચના કરવી

શ્રેણી: શાસન સ્થિતિ: અપૂર્ણ

સરકારે વર્ષ 1993-94થી ન્યાયતંત્ર માટેની માળખાકીય સુવિધાઓના વિકાસ માટે સેન્ટ્રલી સ્પૉન્સર્ડ સ્કીમ (સીએસએસ) અમલમાં મૂકી છે. આ યોજનાની શરૂઆતથી ઑગસ્ટ 2018 સુધીમાં રૂ. 6355.79 કરોડ મંજૂર કરવામાં આવ્યા છે. વર્ષ 2017-18માં રૂ. 621.21 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા હતા, જે સંપૂર્ણ ખર્ચ કરવામાં આવ્યા હતા, અને વર્ષ 2018-19માં આ યોજના હેઠળ રૂ. 622 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે. કોર્ટ્સના આધુનિકીકરણ માટે કોઈ અલગ ભંડોળ રચવામાં નથી આવ્યું. સરકાર જિલ્લા તથા અન્ય નીચલી કોર્ટ્સને ઇન્ફર્મેશન અને કૉમ્યુનિકેશન ટેકનૉલૉજી (આઈસીટી)થી સક્ષમ બનાવવા માટે ઈ-કોર્ટ્સ મિશન મોડ પ્રોજેક્ટનો પણ અમલ કરી રહી છે. ઈ-કોર્ટ્સ પ્રોજેક્ટના બીજા તબક્કામાં (2015-19) ઑગસ્ટ 2018 સુધીમાં નાણાકીય રૂ. 1670 કરોડના ખર્ચની સામે રૂ. 1073.18 કરોડની ચૂકવણી કરી દેવામાં આવી છે.

વધુ વિગતો

દેશની પડતર જમીનોનો ઉપયોગ સામાજિક વનીકરણ માટે કરવો

શ્રેણી: પર્યાવરણ અને ઊર્જા સ્થિતિ: અપૂર્ણ

પડતર જમીનના વિકાસ માટેની કોઈ યોજના કે કાર્યક્રમ શરૂ થયા નથી. જમીન સ્રોતોના મંત્રાલયે 2009-10થી 2014-15 દરમિયાન 8214 વૉટરશેડ પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી આપી હતી. પ્રધાન મંત્રી કૉષિ સિંચાઈ યોજના હેઠળ ચાલતા વૉટરશેડ ડેવલપમૅન્ટ કૉમ્પોનન્ટ (WDC-PMKSY) હેઠળ આ કામગીરી મંજૂર કરવામાં આવી હતી. વરસાદ પર આધારિત ખેતી તથા પડતરની જમીનના વિકાસ માટે આ યોજનાઓ હતી. આ પ્રોજેક્ટ્સ અમલના વિવિધ તબક્કે ચાલી રહ્યા છે.

વધુ વિગતો

સરકાર અને ઉદ્યોગો વચ્ચે સંવાદ સ્થાપવો, ઉદ્યોગો સાથે નિયમિત સંવાદ માટે વ્યવસ્થા ઊભી કરવી

શ્રેણી: વેપાર અને ઉદ્યોગ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

સરકારે કેટલીક ઈ-ગવર્નન્સ યોજનાઓ શરૂ કરી છે અને પૉર્ટલ્સ ખોલ્યા છે, જેથી સરકાર અને તેના વિભાગો સાથે નાગરિકો સીધો સંવાદ કરી શકે. નેશનલ ઈ-ગવર્નન્સ પ્લાન હેઠળ ચાલતા મિશન મોડ પ્રોજેક્ટ્સમાંથી કોઈ પ્રોજેક્ટ સરકાર અને ઉદ્યોગો વચ્ચે વિશેષ સંવાદ માટે વિશેષરૂપે નથી.

વધુ વિગતો

ખામીઓ અને મર્યાદાઓ દૂર કરવા માટે મલ્ટિ-સ્ટેટ કૉઓપરેટિવ ઍક્ટમાં સુધારો કરવો

શ્રેણી: વેપાર અને ઉદ્યોગ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

મલ્ટિ-સ્ટેટ કૉઓપરેટિવ સોસાયટીઝ ઍક્ટ 2002 2010માં સંસદમાં દાખલ કરાયો હતો. ત્યારબાદ તે દિશામાં કોઈ પ્રગતિ થઈ નથી.

વધુ વિગતો

મહિલાઓ માટે વિશેષ પ્રૌઢ શિક્ષણની વ્યવસ્થા કરવી

શ્રેણી: મહિલા સ્થિતિ: અપૂર્ણ

અગાઉની સરકારે શરૂ કરેલા સાક્ષરતા કાર્યક્રમોને વર્તમાન સરકારે શરૂ રાખ્યા હતા, પરંતુ પ્રૌઢ શિક્ષણ માટે કોઈ વિશેષ કાર્યક્રમો શરૂ કરાયા નથી.

વધુ વિગતો

મહિલાઓ માટે તાલીમની તકો વધારવી

શ્રેણી: મહિલા સ્થિતિ: અપૂર્ણ

1431 મહિલા આઈટીઆઈ છે. તેમ જ આઈટીઆઈ/આઈટીસીમાં મહિલા પાંખ પણ છે, જેમાં ડિસેમ્બર 2013 સુધીમાં કુલ મહિલા બેઠકોની સંખ્યા 82,390ની હતી. રાજ્ય સભામાં એક પ્રશ્નના જવાબમાં કૌશિલ વિકાસ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે 1408 મહિલા આઈટીઆઈ / આઈટીઆઈમાં મહિલા વિભાગ છે. આ સંસ્થાઓમાં 2016-17માં કુલ 1,35,459 મહિલાઓને તાલીમ આપવામાં આવી હતી. આઈટીઆઈમાં મહિલા વિદ્યાર્થિનીઓ માટે 30 ટકા બેઠકો અનામત રાખવામાં આવે છે.

વધુ વિગતો

દરેક જિલ્લામાં મહિલાઓ સંચાલિત એસએમઇ (W-SME) ઉદ્યોગ જૂથો શરૂ કરવા

શ્રેણી: મહિલા સ્થિતિ: અપૂર્ણ

સરકારે માઇક્રો ઍન્ડ સ્મૉલ એન્ટરપ્રાઇઝ ક્લસ્ટર ડેવલપમૅન્ટ પ્રોગ્રામ (MSE-CDP) ચાલુ રાખ્યો છે. આ યોજના હેઠળ જુદા-જુદા નાના ઉદ્યોગોને એક જૂથમાં એકઠા કરીને તેના વિકાસ માટે સહાય આપવામાં આવે છે. મહિલાઓ સંચાલિત વિશેષ Women MSME ક્લસ્ટર પણ ઊભા કરવામાં આવ્યા છે. (ઉત્પાદનો તથા ટેકનૉલૉજી કેવી છે તેના આધારે ક્લસ્ટર તૈયાર કરાયા છે.) મહિલાની માલિક ધરાવતા એકમોને ભારત સરકારની ગ્રાન્ટ આપવા માટેના નિયમો આ યોજના હેઠળ તૈયાર કરાયા છે. મહિલા વેપારી સાહસિકોને પ્રોત્સાહન આપવાની ઘણી યોજના અને કાર્યક્રમો સરકારે ચાલુ રાખ્યા છે તથા નવા પણ શરૂ કર્યા છે.

વધુ વિગતો

સામૂહિક રસોડાં ચલાવવા માટે સ્વયંસેવી સંગઠનોની સહભાગિતા માગવી

શ્રેણી: લઘુમતી સ્થિતિ: અપૂર્ણ

વર્ષ 2018માં સરકારે નાણાકીય વર્ષો 2018-20 દરમિયાન રૂ. 325 કરોડનો કુલ ખર્ચ ધરાવતી 'સેવા ભોજ યોજના' શરૂ કરી. આ યોજના ભક્તો / જાહેર જનતાને ભંડારો / લંગર (સામૂહિક રસોડું) / પ્રસાદ / ભોજન પુરું પાડવા માટે કાચા અનાજની ચોક્કસ વસ્તુઓની ખરીદી પર ધાર્મિક / સખાવતી સંસ્થાઓ પર લાગતા કેન્દ્ર સરકારના સીજીએસટી (સેન્ટ્રલ ગુડ્સ ઍન્ડ સર્વિસ ટૅક્સ) તથા કેન્દ્ર સરકારના આઈજીએસટીની ભરપાઈ કરવા માટેની છે. આ યોજનામાં સ્વયંસેવકોનો ઉલ્લેખ નથી. રાજ્ય સરકારો અને એનજીઓએ સ્વયંસેવકો માટે પોતાની જાતે વ્યવસ્થા કરવાની રહે છે.

વધુ વિગતો

મહિલા આરક્ષણ ખરડો પસાર કરવો

શ્રેણી: મહિલા સ્થિતિ: અપૂર્ણ

સંસદ તથા વિધાનસભાઓમાં મહિલાઓ માટે 33% બેઠકો અનામત રાખવાની દરખાસ્ત સાથેનું મહિલા અનામત બીલ હજી સુધી પસાર થયું નથી.

વધુ વિગતો

ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, પોષણ, આહાર, આરોગ્ય સંભાળ જેવા વિષયો સાથે કામ કરતા વિભાગોને એક સાથે આવરી લેવા માટે આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયનું પુનર્ગઠન કરવું.

શ્રેણી: આરોગ્ય અને શિક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય પાસે આરોગ્ય નીતિ માટેની જવાબદારી છે, ત્યારે આરોગ્ય મંત્રાલય પાસે પોષણનો વિષય છે. આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયનો ડ્રગ્સ ઍન્ડ ફૂડ ક્વૉલિટી કન્ટ્રોલ (ફૂડ) વિભાગ ફૂડ સેફ્ટીનો વિષય સંભાળે છે. ફાર્માસ્યુટિકલ્સ વિભાગ અલાયદો છે. આ વિભાગોને ભેગા કરવામાં નથી આવ્યા.

વધુ વિગતો

માત્ર મહિલાઓ સંચાલિત મોબાઇલ બૅન્ક શરૂ કરવી

શ્રેણી: મહિલા સ્થિતિ: અપૂર્ણ

2014માં ભારતીય મહિલા બૅન્કની શરૂઆત કરાઈ હતી. 1 એપ્રિલ, 2017માં તેને SBI સાથે ભેળવી દેવામાં આવી હતી. તે વખતે મહિલા બૅન્ક હેઠળ દેશભરમાં કુલ 133 બ્રાન્ચ હતી, જેમાં માત્ર મહિલાઓ કર્મચારી તરીકે હતા. જોકે તેમાંની કોઈ બૅન્ક મોબાઇલ બૅન્ક નહોતી.

વધુ વિગતો

દરેક નવી હાઉસિંગ કૉલોનીમાં રમતગમતની સુવિધા ઊભી કરવી

શ્રેણી: કૌશલ્ય અને સામાજિક વિકાસ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

હાઉસિંગ કૉલોનીમાં રમતગમતની સુવિધાઓ ઊભી કરવા માટેની કોઈ સત્તાવાર મંજૂરી અપાઈ નથી. પ્રધાન મંત્રી આવાસ યોજના હેઠળ મકાનો ચણવામાં આવે છે, પણ મકાનો કેવડા હશે અને બીજી કઈ કઈ સુવિધાઓ હશે તેનો નિર્ણય રાજ્ય સરકારો પર છોડી દેવામાં આવે છે. તે માટે કેન્દ્ર તરફથી વધારાની કોઈ આર્થિક સહાય આપવામાં આવતી નથી.

વધુ વિગતો

સૈન્ય છાવણી અને બીજી જગ્યાએ રહેલી સેનાની જમીનના રેકર્ડનું ડિજિટાઇઝેશન કરવું

શ્રેણી: વિજ્ઞાન અને સંરક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

કેન્ટોનમૅન્ટ તરીકે રહેલી સેનાની જમીનના રેકર્ડ્ઝનું કમ્પ્યૂટરાઇજેશન ડિરેક્ટોરેટ જનરલ ઑફ ડિફેન્સ ઍસ્ટેટ્સે 2007માં શરૂ કર્યું હતું. નેશનલ ઇન્ફર્મેટિક્સ સેન્ટરના સહયોગથી કામ શરૂ થયું હતું અને તેનો ડેટાબેઝ 2011માં જાહેર કરાયો હતો. આ એક સતત ચાલતી પ્રક્રિયા છે. ત્યારબાદ આ બાબતમાં કોઈ નવી પહેલ કરવામાં આવી નથી.

વધુ વિગતો

માજી સેના અફસરોની ફરિયાદના નિકાલ માટે વેટરન્સ કમિશન નિમવું

શ્રેણી: વિજ્ઞાન અને સંરક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

નેશનલ કમિશન ફૉર ઍક્સ-સર્વિસમૅન બીલ, 2015 ખરડો તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. ત્યાર બાદ તે અંગે કોઈ કાર્યવાહી થઈ નથી.

વધુ વિગતો

સૈનિકોની ઘટ નિવારવા માટે ચાર વિશેષ ડિફેન્સ યુનિવર્સિટીઝ શરૂ કરવી

શ્રેણી: વિજ્ઞાન અને સંરક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

2010માં સરકારે હરિયાણાના ગુડગાંવ નજીક બિનોલામાં ઇન્ડિયન નેશનલ ડિફેન્સ યુનિવર્સિટી (INDU)ની સ્થાપના કરવાની જાહેરાત કરી હતી. તેનું બાંધકામ હજી પણ ચાલી રહ્યું છે. વર્તમાન સરકારે આવા કોઈ પ્રોજેક્ટ મંજૂર કર્યા નથી.

વધુ વિગતો

નેશનલ મેરીટાઇમ ઑથૉરિટીની સ્થાપના કરવી

શ્રેણી: વિજ્ઞાન અને સંરક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

નેશનલ મેરીટાઇમ ઑથૉરિટીની સ્થાપના થઈ નથી.

વધુ વિગતો

શાળાનાં બાળકો માટે બહુવિધ દેશો સાથે સ્ટુડન્ટ એક્સચેન્જ કાર્યક્રમ શરૂ કરવો

શ્રેણી: આરોગ્ય અને શિક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

શાળાનાં બાળકો માટે બહુવિધ દેશો સાથે સ્ટુડન્ડ એક્સચેન્જનો કાર્યક્રમ શરૂ કરવાની દિશામાં હજી સુધી કોઈ પ્રગતિ થઈ નથી.

વધુ વિગતો

ઔષધીય ગુણો ધરાવતી વનસ્પતિઓની ખેતીને ઉત્તેજન મળે તે માટે હર્બલ પ્લાન્ટ્સ બૉર્ડનું પુનઃનિર્ધારણ

શ્રેણી: આરોગ્ય અને શિક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

આયુષ મંત્રાલય હેઠળ વર્ષ 2000માં ધ નૅશનલ મેડિસિનલ પ્લાન્ટ્સ બૉર્ડ (એનએમપીબી)ની સ્થાપના થઈ હતી. સરકાર વર્ષ 2007-08થી "કન્ઝર્વેશન, ડેવલપમૅન્ટ ઍન્ડ સસ્ટેઇનેબલ મૅનેજમૅન્ટ ઑફ મેડિસિનલ પ્લાન્ટ્સ" તથા વર્ષ 2013-14થી "સેન્ટ્રલી સ્પૉન્સર્ડ સ્કીમ ઑફ નૅશનલ મિશન ઓન મેડિસિનલ પ્લાન્ટ્સ (એનએમએમપી)" અને "સેન્ટ્રલી સ્પૉન્સર્ડ સ્કીમ ઑફ નૅશનલ આયુષ મિશન (એનએએમ)" જેવી યોજનાઓ ચલાવી રહી છે, જેમાં ઔષધીય વનસ્પતિ માટેનો કેટલોક હિસ્સો છે. કોઈ નવી યોજના કે નવા બૉર્ડની રચના કરવામાં આવી નથી.

વધુ વિગતો

હિમાલયન ટેક્નૉલૉજી માટે વિશેષ સૅન્ટ્રલ યુનિવર્સિટી ખોલવી

શ્રેણી: આરોગ્ય અને શિક્ષણ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

માનવ સંસાધન પ્રધાન સ્મૃતિ ઈરાનીએ 2015માં જણાવ્યું હતું કે હિમાલયન ટેક્નૉલૉજી પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરનારી સૅન્ટ્રલ યુનિવર્સિટી માટે હાલમાં કોઈ દરખાસ્ત નથી. તે પછી આવી યુનિવર્સિટીની સ્થાપના માટે કોઈ હલચલ થઈ નથી.

વધુ વિગતો

નૅશનલ જ્યુડિશિયલ કમિશનની સ્થાપના કરવી

શ્રેણી: શાસન સ્થિતિ: અપૂર્ણ

નૅશનલ જ્યુડિશિયલ કમિશન (NJAC) ઍક્ટ મોદી સરકારે પોતાના કાર્યકાળના પ્રથમ વર્ષમાં પસાર કર્યો હતો. 31 ડિસેમ્બર, 2014ના રોજ તેને કાયદા તરીકે જાહેર કરાયો હતો. તે સાથે જ કમિશનની રચના પણ કરાઈ હતી, પરંતુ સુપ્રીમ કોર્ટે આ કાયદાને 'ગેરબંધારણીય અને રદબાતલ' ગણીને રદ કરી દીધો હતો.

વધુ વિગતો

ભારતીય ભાષાઓમાં ITનો ઉપયોગ વધારવા માટે ઈ-ભાષા - નેશનલ મિશનને પ્રોત્સાહન આપવું

શ્રેણી: શાસન સ્થિતિ: અપૂર્ણ

2015માં રાષ્ટ્રપતિએ ઈ-ભાષાને ડિજિટલ ઇન્ડિયા કાર્યક્રમ હેઠળ મિશન મોડ પ્રોજેક્ટ તરીકે સૂચિત કર્યો હતો. આ પહેલ પછી જોકે કોઈ પ્રગતિ થઈ નથી. આ વિશેનો કોઈ ઉલ્લેખ સંસદમાં કે સત્તાવાર વેબસાઇટ્સમાં મળતો નથી.

નૅશનલ લિટિગૅશન પૉલિસીનો અમલ કરવો

શ્રેણી: શાસન સ્થિતિ: અપૂર્ણ

નૅશનલ લિટિગૅશન પૉલિસી 2010ની સરકારે સમીક્ષા કરી હતી. તે પછી તૈયાર થયેલી નૅશનલ લિટિગૅશન પૉલિસી 2015 ત્રણ વર્ષથી વિચારણા હેઠળ છે. નવી નીતિ લાગુ કરાઈ નથી.

વધુ વિગતો

રાજ્યોની વિધાનસભાની અને લોકસભાની ચૂંટણીઓ એક સાથે કરાવવી

શ્રેણી: શાસન સ્થિતિ: અપૂર્ણ

વિધાનસભા અને લોકસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે કરાવવા માટે નરેન્દ્ર મોદી અને ભાજપે 'એક રાષ્ટ્ર, એક ચૂંટણી'નો વિચાર વહેતો મૂક્યો હતો. જોકે તે માટે બંધારણીય સુધારો કરવો પડે તેમ છે. તે માટે રાજકીય પક્ષોમાં હાલમાં સર્વસંમતિ ઊભી થઈ શકી નથી. ભારતના લૉ કમિશને એકસમાન ચૂંટણીઓ માટે 2018માં એક મુસદ્દો તૈયાર કર્યો હતો. પર્સોનલ, પબ્લિક ગ્રીવન્સીઝ, ઍન્ડ જસ્ટિસ વિશેની સ્ટેન્ડિંગ કમિટીએ પણ 2015માં "લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે કરાવવી શક્ય છે કે કેમ" તે વિશે એક અહેવાલ આપ્યો હતો.

વધુ વિગતો

સારી કામગીરી કરનારી પંચાયતોને ઇનામ તરીકે વધારાનું વિકાસ ભંડોળ ફાળવવું

શ્રેણી: શાસન સ્થિતિ: અપૂર્ણ

2017માં ઍક્સ્પર્ટ કમિટિએ ‘ગ્રામીણ વિકાસનાં કાર્યોમાં વધારે સારાં પરિણામ લાવવાં માટે કામગીરીને આધારે ભંડોળ આપવા’ માટેનો અહેવાલ આપ્યો હતો. 2017-18થી 2019-20 દરમિયાન ગ્રામપંચાયતોને ઉત્તમ કામગીરીનું ભંડોળ પૂરું પાડવા માટે યોજના તૈયાર કરી હતી. 2016થી 2017 દરમિયાન બધાં જ રાજ્યોને અપાયેલી ગ્રામપંચાયતો માટેની પર્ફૉર્મન્સ ગ્રાન્ટ (PG) 3499.45 કરોડ રૂપિયાની હતી. 2017થી 2018 દરમિયાન તે ઘટીને 1106.90 કરોડ રહી હતી.

વધુ વિગતો

પબ્લિક પ્રાઇવેટ પાર્ટનરશિપ (PPP) મૉડલને વિકસાવીને પીપલ પબ્લિક પ્રાઇવેટ પાર્ટનરશિપ (PPPP)ની રીત વિકસાવવી

શ્રેણી: શાસન સ્થિતિ: અપૂર્ણ

જાહેર જનતા લાભાર્થે સરકાર અને ખાનગી ક્ષેત્ર ભાગીદારમાં પ્રોજેક્ટ તૈયાર કરે તેને Public Private Partnership (PPP) કહેવામાં આવે છે. ઘણા બધા સરકારી વિભાગો PPP મૉડલ પ્રમાણે પ્રોજેક્ટ કરી રહ્યા છે. સરકારે અગાઉના આવા પ્રોજેક્ટ્સ ચાલુ રાખ્યા છે અને માળખાકીય સુવિધા ઊભી કરવાના PPP મૉડલને સહાયરૂપ થવા ઘણી નવી યોજનાઓ પણ શરૂ કરી છે. મેડિકલ સૅક્ટર, ટ્રાન્સપૉર્ટ સૅક્ટર અને કેટલીક IITs ઍજ્યુકેશન સૅક્ટરમાં પણ PPP મૉડલ અપનાવી રહ્યા છે. PPPની સાથે નાગરિકોને પણ જોડવામાં આવે ત્યારે તે Public Private People Partnerships (PPPP) મૉડલ બને છે. સરકારે નાગરિકો અને સરકાર વચ્ચેના અંતરને ઓછું કરવા માટે ઘણી યોજનાઓ અને ઘણાં પૉર્ટલ ખોલ્યાં છે, પરંતુ PPPમાં નાગરિકોની ભાગીદારી માટેનું કોઈ નક્કર માળખું તૈયાર થયું નથી.

વધુ વિગતો

ગૌરક્ષા અને સંવર્ધન માટે યોગ્ય કાનૂની માળખું ઊભું કરવું. સ્વદેશી પશુઓની જાતસુધારણા માટેના કાર્યક્રમ ચલાવવા માટે રાષ્ટ્રીય પશુસંવર્ધન બોર્ડની સ્થાપના કરવી.

શ્રેણી: શાસન સ્થિતિ: અપૂર્ણ

એવું કોઈ કાનૂની માળખું ઊભું કરવામાં આવ્યું નથી. રાષ્ટ્રીય ગોકુલ મિશન ડિસેમ્બર 2014માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રાદેશિક ગાયોની જાતના સંવર્ધન તથા વિકાસ માટેનું આ મિશન હતું. પશુબજારમાં કતલખાના માટે પશુઓ વેચવા પર મૂકાયેલો પ્રતિબંધ સરકારે 2018માં હટાવી લીધો હતો.

વધુ વિગતો

હિમાલય સંવર્ધન ફંડ'ની રચના કરવી.

શ્રેણી: પર્યાવરણ અને ઊર્જા સ્થિતિ: અપૂર્ણ

હિમાલયની જાળવણી કરવા માટેના 'Himalayan Sustainability Fund'ની રચના અંગેનો એક સવાલ 2015માં રાજ્યસભામાં પૂછાયો હતો. તેના જવાબમાં અર્થ સાયન્સ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે આવું કોઈ ફંડ ઊભું કરવામાં આવ્યું નથી. આ બાબતમાં તે પછી કોઈ ગતિવિધિ થઈ નથી.

વધુ વિગતો

મેગા પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી આપવાના મુદ્દે રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારો વચ્ચે વધારે સારી રીતે સહકારથી કામ થાય તે માટેની વ્યવસ્થા ઊભી કરવી

શ્રેણી: વેપાર અને ઉદ્યોગ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરીની બાબતમાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર સાથે મળીને કામ કરે તે માટે કોઈ વ્યવસ્થા ઊભી થઈ નથી. દરેક વિભાગ અને મંત્રાલયોએ લાંબા સમયથી મંજૂરીની રાહ હોય તેવા પ્રોજેક્ટમાં પોતપોતાની રીતે કામગીરી કરી છે.

વધુ વિગતો

સંગ્રહખોરી અને કાળાબજારને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે કડક પગલાં લેવાં અને વિદેશ અદાલતોની સ્થાપના કરવી

શ્રેણી: અર્થતંત્ર સ્થિતિ: અપૂર્ણ

કેન્દ્ર સરકારે રાજ્યો તથા કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને ઇસેન્સિયલ કૉમોડિટીઝ ઍક્ટ 1955 (EC Act) તથા પ્રિવેન્શન ઑફ બ્લૅક માર્કેટિંગ ઍન્ડ મેઇન્ટેન્સ ઑફ સપ્લાઇઝ ઇસેન્સિયલ કૉમોડિટીઝ ઍક્ટ 1980(PBMMSEC Act)ના અસરકારક અમલ માટે સૂચના આપી હતી. સંગ્રહખોરી તથા કાળાબજારના કેસ ચલાવવા માટે કોઈ વિશેષ અદાલતની રચના થઈ નથી.

વધુ વિગતો

ફૂડ કૉર્પોરેશન ઑફ ઇન્ડિયાની કામગીરીને વિકેન્દ્રીત કરવી

શ્રેણી: અર્થતંત્ર સ્થિતિ: અપૂર્ણ

ફૂડ કૉર્પોરેશન ઑફ ઇન્ડિયા (FCI)માં વ્યાપક વહીવટી સુધારા માટે સરકારે 2014માં એક સમિતિ બેસાડી હતી. 2015માં સમિતિએ પોતાનો અહેવાલ આપ્યો હતો. જોકે સમિતિએ FCIની કામગીરીને વિકેન્દ્રીત કરી દેવાની ભલામણ કરી નહોતી.

વધુ વિગતો

મલ્ટિ-બ્રાન્ડ રિટેલ સૅક્ટરમાં FDIને મંજૂરી આપવી નહીં

શ્રેણી: અર્થતંત્ર સ્થિતિ: અપૂર્ણ

2017ની FDI નીતિ અનુસાર મલ્ટિ-બ્રાન્ડ રિટેલ સૅક્ટરમાં 51% સુધી FDI લાવી શકાય છે. ત્યારપછી આ મર્યાદા વધારવામાં આવી નથી.

વધુ વિગતો

ઍક્સ્પૉર્ટ પ્રમોશન મિશનની સ્થાપના કરવી

શ્રેણી: વેપાર અને ઉદ્યોગ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

2014-15ના બજેટમાં ઍક્સ્પૉર્ટ પ્રમોશન મિશનની જાહેરાત થઈ હતી. પરંતુ તે પછી મિશનની સ્થાપનાની દિશામાં કોઈ પ્રગતિ થઈ નથી. જોકે સરકારે અન્ય યોજનાઓ અને કાઉન્સિલ્સના માધ્યમથી નિકાસને ઉત્તેજન આપવા માટે કોશિશો કરી છે.

વધુ વિગતો

એમએસએમઈ સૅક્ટરને બેઠું કરવા તથા રિવ્યૂ માટે ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરવી

શ્રેણી: વેપાર અને ઉદ્યોગ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

ભાજપ સરકારે એવી કોઈ ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરી નથી. અગાઉની સરકારે છેલ્લે 2009માં ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરી હતી.

વધુ વિગતો

ગૂંચ ના ઊભી થાય તે રીતે પર્યાવરણના કાયદા ઘડવા

શ્રેણી: વેપાર અને ઉદ્યોગ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

ઍન્વારન્મૅન્ટલ (પ્રોટેક્શન) ઍક્ટ 1986, ફૉરેસ્ટ (કન્ઝર્વેશન) ઍક્ટ 1980 તથા વાઇલ્ડલાઇફ (પ્રોટેક્શન) ઍક્ટ જેવા પર્યાવરણને લગતાં કાયદાઓના રિવ્યૂ માટે સરકારે 2014માં ઉચ્ચ કક્ષાની સમિતિ બેસાડી હતી. એક નવો સર્વગ્રાહી પર્યાવરણ કાયદો કરવો, રાષ્ટ્રીય કક્ષાની પર્યાવરણની સંસ્થા ઊભી કરવી, પર્યાવરણીય મંજૂરી માટેની કાર્યવાહીને એકસમાન કરવી વગેરે જેવી ભલામણો આ અહેવાલમાં કરાઈ હતી. પર્યાવરણ, વન અને ક્લાયમૅટ ચેન્જ મંત્રાલયે આ અહેવાલનો અભ્યાસ કર્યો છે. જોકે તે દિશામાં કોઈ પ્રગતિ થઈ નથી. ઍન્વારન્મૅન્ટ (પ્રોટેક્શન) ઍક્ટ 1986માં તથા નૅશનલ ગ્રીન ટ્રિબ્યૂનલ ઍક્ટ 2010માં ફેરફારો માટેની દરખાસ્તોનો મુસદ્દો સરકારે તૈયાર કર્યો હતો, પરંતુ તે દિશામાં આગળ કોઈ કાર્યવાહી થઈ નથી.

વધુ વિગતો

ઉદ્યોગને અપાતા ધિરાણના વ્યાજદરોમાં રેશનલાઇઝેશન માટે પગલાં લેવાં

શ્રેણી: વેપાર અને ઉદ્યોગ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

વ્યાજ દરોમાં રેશનલાઇઝેશન માટે કોઈ પગલાં લેવાયાં નથી. 2016માં સરકારે નૅશનલ સ્મૉલ સેવિંગ સ્કીમ્સનો રિવ્યૂ કર્યો હતો અને વ્યાજના દરો માટે નવી પદ્ધતિ અમલમાં મૂકી હતી. રાજ્ય કક્ષાના નાણા પ્રધાને લોકસભામાં આપેલા લેખિત જવાબમાં જણાવ્યા અનુસાર, "સમગ્ર રીતે જાહેર ક્ષેત્રની બૅન્કોના મકાન તથા વાહનની લોનના વ્યાજદર 2008થી 2018 દરમિયાન ઘટતા રહ્યા છે."

વધુ વિગતો

કુદરતી સજીવ ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવા 'ઑર્ગેનિક ફાર્મિંગ ઍન્ડ ફર્ટિલાઇઝર કૉર્પોરેશન ઑફ ઇન્ડિયા'ની સ્થાપના કરવી

શ્રેણી: કૃષિ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

આવી કોઈ સંસ્થા ઊભી થઈ નથી. તેના બદલે સરકારે ઑર્ગેનિક ફાર્મિંગના અભ્યાસ માટે તથા તેને પ્રોત્સાહન માટે કેટલીક યોજનાઓ તથા સંશોધન કાર્યક્રમો અમલમાં મૂક્યા છે. 2015માં સરકારે રસાયણોથી મુક્ત ખેતી માટે પરંપરાગત કૃષિ વિકાસ યોજના (PKVY) અમલમાં મૂકી હતી. 2015-16માં તેના માટે 582.47 કરોડ રૂપિયા રાજ્યોને ફાળવાયા હતા. 2018-19માં 204.32 કરોડ રૂપિયાની ફાળવણી થઈ હતી. ખાસ ઈશાન ભારત માટે 2015માં ઑર્ગેનિંગ ફાર્મિંગની યોજના શરૂ કરાઈ હતી, જેનું નામ હતું ધ મિશન ઑર્ગેનિક વેલ્યૂ ચેઇન ડેવલપમૅન્ટ ઇન નોર્થ ઇસ્ટ રિજન (MOVCDNER). આ યોજના હેઠળ 2015-16થી 2017-18 સુધીમાં 45,918 હેક્ટર્સ જમીનને આવરી લેવાઈ હતી અને 50,000 ખેડૂતોને ફાયદો થયો હતો. આ સમયગાળા દરમિયાન રાજ્યોને 235.74 કરોડ રૂપિયા ફાળવાયા હતા. ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઍગ્રિકલ્ચરલ રિસર્ચ પોતાની 'નેટવર્ક પ્રોજેક્ટ ઑન ઑર્ગેનિક ફાર્મિંગ' યોજના દ્વારા વિસ્તારોને ધ્યાનમાં રાખીને ઑર્ગેનિક ફાર્મિંગ માટે પદ્ધતિઓ તૈયાર કરી રહી છે. હાલમાં આ પ્રોજેક્ટ 16 રાજ્યોમાં 20 કેન્દ્રોમાં ચાલી રહ્યો છે.

વધુ વિગતો

ઔષધીની ખેતીમાં ફેરબદલીની પદ્ધતિ દાખલ કરવી

શ્રેણી: કૃષિ સ્થિતિ: અપૂર્ણ

પાકની ફેરબદલી થતી રહે તેવી ખેતી માટેની કોઈ નવી યોજના સરકારે દાખલ કરી નથી.

વધુ વિગતો